Periferik Damar Hastalığı

Periferik damar hastalığı (PDH), vücudun uzak bölgelerine, özellikle bacaklara kan taşıyan arterlerin daralması veya tıkanması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum, kan dolaşımının bozulmasına ve dolayısıyla dokulara yeterli oksijen ve besin maddelerinin taşınmasının engellenmesine neden olur. Periferik damar hastalığı genellikle ateroskleroz (damar sertleşmesi) nedeniyle meydana gelir, ancak iltihap, kan damarlarının daralmasına yol açan yapısal sorunlar ve kan pıhtılaşması gibi diğer sebepler de bu hastalığa neden olabilir.

Belirtiler

Periferik damar hastalığının en yaygın belirtisi, bacaklarda yürürken veya egzersiz yaparken ortaya çıkan ve dinlenmekle geçen ağrı, kramp veya ağrılı yorgunluk hissidir. Bu durum tıbbi literatürde “klaudikasyo” olarak adlandırılır. Hastalık ilerledikçe, ağrı dinlenirken bile hissedilebilir hale gelebilir. Diğer belirtiler arasında bacaklarda soğukluk, uyuşukluk, renk değişiklikleri, yaraların geç iyileşmesi ve erkeklerde cinsel işlev bozukluğu bulunur.

Nedenler

Periferik damar hastalığının en yaygın nedeni, arterlerin iç yüzeylerinde yağ, kolesterol ve diğer maddelerin birikmesiyle oluşan aterosklerozdur. Yaşlanma, sigara kullanımı, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, diyabet ve obezite gibi faktörler ateroskleroz riskini artırır ve dolayısıyla PDH gelişme riskini de yükseltir.

Tanı

Periferik damar hastalığının tanısı, hastanın tıbbi öyküsü, fizik muayenesi ve çeşitli testlerle konulabilir. En yaygın tanı yöntemlerinden biri, bacaklardaki kan basıncını kollarınkiyle karşılaştıran ayak bileği-brakiyal indeks (ABI) testidir. ABI değerinin 0.9’dan düşük olması PDH’i işaret eder. Doppler ultrasonografi, manyetik rezonans anjiyografi (MRA) ve bilgisayarlı tomografi anjiyografi (CTA) gibi görüntüleme testleri de damarlardaki daralmaları ve tıkanıklıkları değerlendirmede kullanılabilir.

Tedavi

Periferik damar hastalığının tedavisi yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi ve bazı durumlarda cerrahi müdahaleleri içerir. Yaşam tarzı değişiklikleri arasında sigarayı bırakma, sağlıklı bir diyet uygulama, düzenli egzersiz yapma ve kilo kontrolü yer alır. İlaç tedavisi, kan basıncını, kolesterol seviyelerini ve kan şekerini kontrol altında tutmayı, ayrıca kanın pıhtılaşmasını önlemeyi amaçlar. İleri durumlarda, daralmış veya tıkanmış arterleri genişletmek için anjiyoplasti ve stent yerleştirme veya tıkanıklığı aşmak için bypass cerrahisi gibi yöntemler uygulanabilir.

Önleme

Periferik damar hastalığının önlenmesi, temelde risk faktörlerinin yönetilmesine bağlıdır. Sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek, düzenli fiziksel aktivite, sağlıklı bir diyet, sigara içmemek ve alkol tüketimini sınırlamak önemlidir. Ayrıca, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve diyabet gibi durumların uygun şekilde yönetilmesi de PDH riskini azaltabilir.

Periferik damar hastalığı, erken tanı ve uygun tedavi ile yönetilebilen bir durumdur. Ancak, tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir, örneğin bacaklarda ciddi ağrı, enfeksiyonlar ve hatta kangren gelişebilir. Bu nedenle, PDH belirtileri fark edildiğinde erken müdahale önemlidir.